Azot (N) jest bardzo ważnym pierwiastkiem, ponieważ dzięki niemu rośliny szybciej wzrastają i odpowiada za wielkość oraz jakość masy produkowanej przez rośliny. Warto pamiętać, że w dobie globalnego ocieplenia (gdy spada bioróżnorodność, a ekosystemy ulegają zakwaszaniu, zapyleniu i oddziałuje na nie smog) azot w nadmiernych ilościach jest dla środowiska szczególnie niebezpieczny.

Wyniki przeprowadzonych badań wskazują o tym, że ponad 30-55% azotu, pochodzącego z nawozów mineralnych jest narażone na straty. Wynika to m.in. ze spływu powierzchniowego, erozji, wymywania w głąb profilu glebowego lub ulatniania do atmosfery. Aby uzyskiwać odpowiednie wielkości oraz jakość plonów przy jednoczesny zapewnieniu odpowiedniego stanu środowiska, warto więc zatrzymywać azot w agrosystemach.

Jednym z najskuteczniejszych sposobów zatrzymywania azotu w agrosystemach jest metoda zbilansowanego nawożenia roślin uprawnych. To dzięki niej możliwe jest redukowanie nadwyżki azotu w ekosystemie rolniczym, które umożliwia roślinom efektywnie go wykorzystywać.

Inne zjawisko, które ogranicza zatrzymywanie azotu w ekosystemach rolniczych i wpływa na jego utratę to niezbilansowane nawożenie makroelementami i mikroelementami. Niedobór nawet jednego składnika może wpłynąć na to, że rośliny nie będą mogły w pełni wykorzystać swoich możliwości produkcyjnych, a tym samym zmniejszy się efektywność wykorzystania azotu oraz jego dyspersji. Zbilansowane nawożenie sprawia, że podwajają się możliwości azotu, który znajduje się w nawozach.

Więcej informacji na temat praktyk, które wspierają ograniczanie strat azotu oraz jego zatrzymywanie w agroekosystemach, znajduje się m.in. w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2020 r. sprawie przyjęcia „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu", Dz.U. 2020 poz. 243; w Zbiorze zaleceń dobrej praktyki rolniczej, IUNG (red.), Warszawa, 2019 roku, a także w Kodeksie doradczym dobrej praktyki rolniczej dotyczącym ograniczenia emisji amoniaku, Warszawa, 2019 r.

Źródło:

• Możliwości ograniczenia emisji N2O z gleb nawożonych azotem mineralnym. Skowrońska M., Filipek T. 2017. W: Krajowe wyniki prac badawczych oraz działań szacowania oddziaływań w zakresie ochrony środowiska i zmian klimatu w sektorze rolnictwa, Opracowanie monograficzne. Monografia wykonana pod redakcją J. Walczaka, W. Krawczyka, Kraków, Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy, 48-67.
• Wdrażanie dyrektywy NEC oraz konkluzji BAT w zakresie redukcji emisji amoniaku z rolnictwa. Walczak J. (red. nauk.), Jarosz Z., Jugowar L., Krawczyk W., Mielcarek P., Skowrońska M. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, 2019.